Το ένα ρεκόρ μετά το άλλο καταρρίπτουν οι τιμές των αγροτικών προϊόντων. Μόλις την περασμένη εβδομάδα η τιμή του ρυζιού ανήλθε στα 450 δολάρια τον τόνο. Μόλις ένα χρόνο νωρίτερα η τιμή του ρυζιού βρισκόταν ακριβώς στο ήμισυ. Τα καλά νέα για τους αγρότες δεν είναι καλά και για τους καταναλωτές ειδικά για φτωχότερες εισοδηματικές τάξεις. Αντιμέτωπος με μία "κρίση τροφής", που σε ορισμένες περιοχές είναι ήδη εμφανής, βρίσκεται σήμερα ο κόσμος, καθώς οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται, μία ήδη πλουσιότερη Ασία αναζητά καλύτερη ποιότητα σε αυτά και οι αγρότες δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα. Σε όλο τον κόσμο, οι λαοί διαμαρτύρονται και οι κυβερνήσεις καταφεύγουν σε συνήθως αντιπαραγωγικούς ελέγχους στις τιμές και τις εισαγωγές για να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις, η απάντηση στις οποίες, με τη διασφάλιση των αποθεμάτων τροφίμων, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Οι παράγοντες
Τα παγκόσμια αποθέματα σε σιτάρι βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριάντα χρόνων εξαιτίας τόσο των σοβαρών προβλημάτων στις συνθήκες του καιρού στις παραγωγές χώρες όσο και της έκρηξης στη ζήτηση από τις ταχέως αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ οι τιμές των δημητριακών αυξάνονται διαρκώς εδώ και πέντε χρόνια μετά από δεκαετίες φτηνών τροφίμων. Η ξηρασία, το δολάριο που υποχωρεί, η αλλαγή στις επενδύσεις στα αγαθά και η χρήση της καλλιεργούμενης γης για την παραγωγή καυσίμων έχουν συνεισφέρει στη συγκεκριμένη κατάσταση αλλά η πληθυσμιακή αύξηση και ο αυξανόμενος πλούτος της Κίνας και άλλων αναπτυσσομένων χωρών είναι πιθανόν να αποτελέσουν πιο μόνιμους παράγοντες στο τοπίο που διαμορφώνεται. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, οι παγκόσμιες τιμές τροφίμων αυξήθηκαν κατά 35% από το Φεβρουάριο του 2007 έως τον Ιανουάριο 2008 ενώ από το 2002 έχουν αυξηθεί συνολικά κατά 65%. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του διεθνούς Οργανισμού υπολόγισε ότι μόνο το 2007, οι τιμές των γαλακτοκομικών αυξήθηκαν κατά 80% και των δημητριακών κατά 42%, ενώ οι εκτιμήσεις που έγιναν εφέτος το Φεβρουάριο για την επόμενη δεκαετία, κάνουν λόγο για αύξηση έως 27% στο καλαμπόκι, έως 23% στη σόγια και έως 9% στο ρύζι.
Το αύριο
Ο παγκόσμιος πληθυσμός θα φτάσει τα 9 δισεκατομμύρια μέχρι το 2050 και το μεγαλύτερο μέρος των "νέων" 2.5 δισεκατομμυρίων θα κατοικεί στον αναπτυσσόμενο κόσμο όπου ο πληθυσμός θα απαιτεί γαλακτοκομικά και κρέας τα οποία όμως θα χρειάζονται περισσότερη γη για να παραχθούν. Η ανάδειξη της μεσαίας τάξης στην Κίνα, για παράδειγμα, προσθέτει λόγους στην αύξηση τιμών όχι μόνο των βασικών αγαθών, όπως το καλαμπόκι, η σόγια και το σιτάρι αλλά και σε αυτήν του κρέατος, του γάλακτος και άλλων τροφών με υψηλές πρωτεΐνες. Το 1985, οι κινέζοι έτρωγαν κατά μέσο όρο 20 κιλά κρέας το χρόνο, και τώρα καταναλώνουν 50 κιλά. Κάθε κιλό βοδινού όμως χρειάζεται περίπου 3,5 κιλά δημητριακών για να παραχθεί, κάτι το οποίο σημαίνει ότι η γη που χρειάζεται για να παραχθεί τροφή για τους ανθρώπους, μετατρέπεται σε γη για την τροφή των ζώων.
Οι ταραχές
Τα κύματα της δυσαρέσκειας είναι ήδη αισθητά. Το Φεβρουάριο σημειώθηκαν βίαιες διαμαρτυρίες στο Καμερούν και τη Μπουργκίνα Φάσο αλλά και στην Ινδονησία, όπου πρόσφατα καταγράφηκαν θάνατοι από ασιτία όπως και στις Φιλιππίνες όπου οι αλυσίδες πώλησης τροφίμων έλαβαν την οδηγία να μειώσουν τα μερίδια πώλησης για να αντιμετωπίσουν την αύξηση στις τιμές. Στο Μεξικό, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν στους δρόμους για το κόστος των τορτίγιας, μίας βασικής τροφής για το λαό της χώρας, η τιμή των οποίων εκτινάχθηκε στα ύψη μαζί με την τιμή του καλαμποκιού.
Τα βιοκαύσιμα
Το πρόβλημα στα τρόφιμα εντείνει και η προσπάθεια της δύσης να αναζητήσει πιο "πράσινους" τρόπους για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της παγκόσμιας υπερθέρμανσης, από τη στιγμή, που, ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής καλαμποκιού στις ΗΠΑ εφέτος θα διοχετευθεί στην παραγωγή αιθανόλης για καύσιμα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η τιμή του φοινικόλαδου έχει εκτιναχθεί στα ύψη εξαιτίας της ζήτησής του για βιοκαύσιμα, γεγονός που προκαλεί σοβαρά προβλήματα στις φτωχές οικογένειες της Ινδονησίας και της Μαλαισίας, όπου είναι βασικός παράγοντας της διατροφής. Στις ΗΠΑ, όμως, παρά την αυξανόμενη κριτική για τα βιοκαύσιμα, η βιομηχανία παραγωγής αιθανόλης από καλαμπόκι απολαμβάνει ευρείας πολιτικής στήριξης διότι ενισχύει τους αγρότες που επί χρόνια υπέφεραν από τις χαμηλές τιμές και θεωρείται βέβαιο ότι αυτή η στήριξη θα συνεχιστεί.
ΠΛΑΙΣΙΟ
Εξετάζονται διάφορα μέτρα
Η διευθύντρια του Παγκόσμιου Προγράμματος Τροφίμων του ΟΗΕ πραγματοποιεί μία περιοδεία σε όλον τον κόσμο αναζητώντας δωρεές που θα καλύψουν ένα κενό 500 εκ. δολαρίων το οποίο έχει δημιουργηθεί από τις αυξανόμενες τιμές στα τρόφιμα ενώ το μεγαλύτερο πρόγραμμα βοήθειας των ΗΠΑ, το πρόγραμμα "τροφή για την ειρήνη" έχει διαπιστώσει ότι οι τιμές των αγαθών έχουν αυξηθεί κατά 40% και ίσως υποχρεωθεί να περικόψει τις δωρεές. Κάποιες χώρες, όπως η Αίγυπτος, η Αργεντινή, το Καζακστάν και η Κίνα επέβαλαν περιορισμούς στις εξαγωγές έτσι ώστε να κρατήσουν περισσότερα τρόφιμα στην εγχώρια αγορά, αλλά εκφράζονται φόβοι ότι παρόμοιες απαγορεύσεις μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής και να υπονομεύσουν τις προσπάθειες ετών για να ανοίξει το διεθνές εμπόριο. Στην Αργεντινή, ο φόρος που επεβλήθη από την κυβέρνηση στα δημητριακά, προκάλεσε την απεργία των αγροτών ενώ η ανακοίνωση δύο βασικών ορυζοπαραγών, του Βιετνάμ και της Ινδίας, ότι θα μειώσουν τις εξαγωγές, οδήγησε σε αύξηση της τιμής του ρυζιού στις αμερικανικές αγορές. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι καλύτερα λιπάσματα και καλύτερες αποδόσεις στις σοδιές, μερικές από τις οποίες θα μπορούσαν να είναι και γενετικά τροποποιημένες θα βοηθήσουν να διατηρηθεί η παραγωγή στα επίπεδα της ζήτησης. Στο Μεξικό, η κυβέρνηση εξετάζει την άρση της απαγόρευσης στις γενετικά τροποποιημένες σοδιές, στις οποίες μέχρι τώρα ήταν κατηγορηματικά αντίθετη, για να επιτραπεί στους αγρότες να μπορέσουν να ανταγωνιστούν τους συναδέλφους τους από τις ΗΠΑ, όπου ο κανόνας είναι το γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι. "Είναι η καλύτερη στιγμή στον κόσμο να είσαι αγρότης", δηλώνει ο οικονομολόγος του πανεπιστημίου της Αϊόβα, Μπρους Μπάμπκοκ, ο οποίος προβλέπει σημαντικές αυξήσεις στην παραγωγή "επειδή ποτέ οι αγρότες δεν είχαν τέτοιο κίνητρο να αυξήσουν την παραγωγή τους" αν και άλλοι συνάδελφοί του σημειώνουν ότι οι ακριβοί σπόροι και τα ακριβά λιπάσματα δεν είναι προσιτά στους αγρότες στις φτωχές χώρες. Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο βρετανός οικονομολόγος Τόμας Μάλθες είχε πει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός είχε την δυναμική να αυξηθεί πιο γρήγορα από ό,τι οι προμήθειες των τροφίμων, αλλά η επαρκής και διαρκής καλλιέργεια της γης, απέδειξε ότι η πρόβλεψή του ήταν λανθασμένη. Δύο αιώνες μετά, οι απόψεις του επανεξετάζονται.
Πηγή: ΑΠΕ
Κωδικός άρθρου: 785045
ΠΟΛΙΤΗΣ - 06/04/2008, Σελίδα: 90
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου